กรุงเทพที่ผมฝัน
เกรียงศักดิ์ เจริญวงศ์ศักดิ์
สำนักพิมพ์ ซัคเซส มีเดีย จำกัด, พฤศจิกายน 2546, 150 บาท
เมื่อเกือบ 40 ปีก่อนผมทำงานที่สถาบันเทคโนโลยีแห่งเอเชีย ช่วงนั้นสถาบันได้อาจารย์อเมริกันมาคนหนึ่งชื่อ ดร. โดนัลด์ ดรูว์ อาจารย์ท่านนี้มาสอนทางด้านการจัดระบบขนส่ง ทฤษฎีระบบ และ เรื่องอื่น ๆ โดยที่งานผมไม่หนักนักจึงมีเวลาไปเข้าฟัง ดร. ดรูว์ บรรยายวิชาต่าง ๆ และนั่นเป็นโอกาสแรกที่ทำให้ผมได้ตระหนักถึงปัญหาของการขยายตัวของเมือง ปัญหาของมลพิษ ปัญหาการทิ้งและการกำจัดขยะ ปัญหาของระบบขนส่ง ผมฟังแล้วก็ตระหนักถึงปัญหาของกรุงเทพมหานคร แต่ตอนนั้นผมสนใจเฉพาะเรื่องคอมพิวเตอร์ และ การ simulation ดังนั้นจึงทำแต่เพียงการจำลองปัญหาดังกล่าวในระบบคอมพิวเตอร์เพื่อความสนุก ไม่ได้คิดจะหาทางแก้ไข นอกจากนำบางเรื่องมาเขียนเป็นบทความเผยแพร่แก่เยาวชนในชัยพฤกษ์วิทยาศาสตร์ ความจริงถึงผมจะคิด ก็คงจะทำอะไรไม่ได้เพราะผมไม่ได้มีอำนาจหน้าที่ใด ๆ ที่จะแก้ปัญหาเหล่านั้น
ในช่วงทศวรรษที่ผ่านมานี้ ผมคิดว่า ดร. เกรียงศักดิ์ เจริญวงศ์ศักดิ์ เป็นนักคิดทางด้านสังคม เทคโนโลยี และการศึกษาที่สำคัญมากท่านหนึ่งของไทย ดร. เกรียงศักดิ์ได้เขียนและพิมพ์หนังสือเผยแพร่ข้อเขียนและข้อคิดของท่านออกมาอย่างต่อเนื่องปีละหลายเล่ม
หนังสือเรื่อง กรุงเทพที่ผมฝัน นี้เป็นหนังสือที่รวบรวมความคิดเกี่ยวกับปัญหาต่าง ๆ ของเมืองหลวงที่มีขนาดใหญ่มากแห่งหนึ่งของโลกนั่นก็คือกรุงเทพฯ ของเรา ความจริงการพูดเรื่องปัญหาต่าง ๆ นั้นเป็นของง่าย แต่ ดร. เกรียงศักดิ์ ไม่ได้พูดถึงปัญหาเฉย ๆ แต่ได้เสนอแนะแนวทางแก้ปัญหาด้วย แนวทางเหล่านี้อาจจะไม่สามารถแก้ปัญหาได้หมด แต่ก็เป็นการกระตุ้นให้ผู้อ่านต้องคิดตาม และ บางครั้งอาจจะคิดแย้ง ซึ่งในทางปฏิบัติแล้วเป็นเรื่องที่ดีมากจริงๆ
เนื้อหาในเล่มมีทั้งในด้าน การจัดทำกองทุนเวลา เพื่อให้คนที่มีศักยภาพและเวลา มาช่วยกันเป็นพลังในการช่วยเหลืองานสาธารณะต่าง ๆ เรื่องนี้ผมเห็นด้วย และผมมีความรู้สึกว่าคนไทยในกรุงเทพเวลานี้ต่างคนต่างอยู่ บางคนทิ้งขยะลงบนถนนและฟุตบาท มีหลายคนที่โยนขวดเครื่องดื่มยาบำรุงกำลังบ้าง ขวดน้ำเปล่าบ้าง ถุงพลาสติกบ้าง ลงไปในที่สาธารณะ และในวัด ขณะที่คนพบเห็นก็ไม่ได้ช่วยเก็บเพราะคิดว่าไม่ใช่หน้าที่ของตน แต่เป็นหน้าที่ของพนักงานรักษาความสะอาดของ กทม. เมื่อเป็นเช่นนี้เราจึงไม่มีจิตสำนึกสาธารณะ จิตสำนึกที่จะรักชุมชน จิตสำนึกที่จะรัก กทม. ทุกคนมีแต่ช่วยกันทำร้าย กทม. ขณะเดียวกันก็บ่นว่าไม่มีคนช่วยรักษา
ช่วงนี้สื่อมวลชนหลายรายเริ่มลงข่าวเรื่องผู้ที่จะสมัครรับเลือกตั้งเป็นผู้ว่ากรุงเทพมหานครฯ ผมคิดว่าเท่าที่ผ่านมา เราไม่เคยศึกษาว่าผู้สมัครแต่ละคนเข้าใจปัญหากทม. จริงหรือไม่ และมีแนวทางจะแก้ปัญหาที่สมจริงอย่างไร เมื่อไม่นานมานี้คน กทม. ชื่นชอบกับนักหาเสียงที่เก่งทางด้านการพูดอ้างอิงสถิติสารพัดเรื่อง แต่แล้วก็ผิดหวังเมื่อผลงานที่เกิดขึ้นไม่ได้แสดงออกเลยว่าท่านมีความสามารถในการบริหารงานจริง
ผมคิดว่าเราน่าจะหาหนังสือของ ดร. เกรียงศักดิ์ มาอ่านให้เข้าใจปัญหาและแนวทางแก้ปัญหาต่าง ๆ จากมุมมองของท่าน จากนั้นนำรายการปัญหาเหล่านี้มาใช้วัดหรือตรวจสอบว่าผู้สมัครรับเลือกตั้งเป็นผู้ว่าฯ แต่ละคนมีความรู้ความเข้าใจในตัวปัญหาขนาดไหน
