สวัสดีครับ

        ต้นปีนี้ผมเดินทางไปหลายแห่งครับ ส่วนใหญ่เป็นจังหวัดในภาคอิสาน ได้แก่ มุกดาหาร, นครพนม, อุบลราชธานี, ยโสธร, ศรีสะเกษ, สุรินทร์, ขอนแก่น และ มหาสารคาม ส่วนที่ไม่ได้อยู่อิสานก็คืออุทัยธานี

        การไปอิสานครั้งนี้ สำหรับสี่จังหวัดแรกที่ผมกล่าวถึงไปข้างต้นนั้น ผมจัดเวลาให้สอดคล้องกับการตรวจงานของผู้ตรวจราชการสำนักนายกรัฐมนตรีฯ เพราะผมเป็นประธานอนุกรรมการตรวจสอบและประเมินผลภาคราชการกลุ่มจังหวัดภาคตะวันออกเฉียงเหนือ และต้องสดับตรับฟังผลการปฏิบัติงานของสำนักงานหน่วยงานราชการต่าง ๆ ในจังหวัด เพื่อนำมาพิจารณาประเมินเสนอความเห็นไปยังคณะรัฐมนตรีให้ทราบว่าผลการดำเนินงานเป็นอย่างไรบ้าง

        ไหน ๆ ก็เล่าเรื่องนี้แล้ว ขอขยายความเพิ่มเติมว่า อนุกรรมการที่ผมกล่าวถึงนี้แต่งตั้งโดยกรรมการตรวจสอบและประเมินผลภาคราชการ ซึ่งมีรองนายกรัฐมนตรีเป็นประธาน การตรวจสอบและประเมินผลตามหน้าที่นั้นจะพิจารณาสอบทานจากผลการตรวจราชการของผู้ตรวจราชการสำนักนายกฯ, การตรวจสอบภายในของผู้ตรวจสอบภายในประจำจังหวัด, การตรวจสอบการควบคุมภายใน, และ การประเมินผลตามคำรับรองของหน่วยราชการ ดังนั้นการตรวจสอบจึงอาจจะดูจากเอกสารระดับทุติยภูมิ (หรือลงไปถึงระดับตติยภูมิ) ซึ่งทำให้เราไม่เห็นภาพการปฏิบัติราชการได้ชัดเจนนัก ดังนั้นเราจึงต้องลงไปดูในพื้นที่บ้างเป็นครั้งคราวเพื่อพบกับท่านผู้หลักผู้ใหญ่ในท้องที่ และเพื่อประเมินผลการปฏิบัติงานด้วยตาเราเอง

        การเดินทางของผมก็ได้รับการต้อนรับและร่วมมือเป็นอย่างดีจากข้าราชการทุกกลุ่ม ส่วนหนึ่งก็คงเป็นไปตามหน้าที่ที่จะต้องมานำเสนอผลงานว่าเป็นไปตามตัวชี้วัดหรือไม่ แต่อีกส่วนหนึ่งก็คงจะมารับฟังเฉย ๆ ไม่ว่าจะมาเพราะเหตุใด ถ้าหากตั้งใจฟังการนำเสนอและแลกเปลี่ยนความคิดกันในที่ประชุมแล้ว ผมคิดว่าพวกเขาจะได้ประโยชน์มาก คือได้เห็นภาพการทำงานของทุกหน่วยที่ต้องประสานกันดีขึ้น คือได้เห็นองค์รวมของการทำงานชัดเจนมากขึ้น ไม่ใช่เห็นเฉพาะแต่เพียงงานที่ตนทำประจำเท่านั้น อีกอย่างหนึ่งก็คือจะได้รับทราบว่าแนวคิดเบื้องหลังตัววัดเป็นอย่างไร และทางผู้กำหนดตัววัดนำตัววัดไปวิเคราะห์อย่างไร และจะนำผลที่ได้ไปปรับปรุงการทำงานให้ดีขึ้นอย่างไร

        สำหรับจังหวัดอื่น ๆ ที่ผมไม่ได้ไปร่วมในการตรวจราชการของผู้ตรวจฯ นั้น ก็เป็นจังหวัดที่ผมเดินทางไปบรรยายพิเศษ และ ใช้เวลาช่วงสุดสัปดาห์เดินทางท่องเที่ยวชมสถานที่สำคัญในจังหวัดนั้น เช่น จังหวัดศรีสะเกษ ผมไปบรรยายพิเศษที่วิทยาลัยเฉลิมกาญจนาและ ที่มหาสารคามผมไปบรรยายที่มหาวิทยาลัยมหาสารคาม

        จังหวัดที่ผมได้มีโอกาสไปพักหรือเดินทางผ่านไปนั้นล้วนแล้วแต่มีประวัติความเป็นมาและมีสถานที่สำคัญน่าศึกษาและน่าท่องเที่ยวทั้งนั้น ปัญหาก็คือหน่วยงานที่ประสานงานและส่งเสริมการท่องเที่ยวยังไม่เข้าใจการท่องเที่ยวและวิธีการสร้างความประทับใจให้แก่นักท่องเที่ยวมากนัก ดังนั้นการท่องเที่ยวของไทยจึงมีแต่ทรงกับทรุด ผมเองเห็นว่าการท่องเที่ยวที่หวังจะให้นักท่องเที่ยวต่างชาติมาสนุกหรือมากินมาดื่มมานอนกับหญิงไทยนั้นเป็นเรื่องที่ไม่เหมาะสม และไม่สามารถทำให้การท่องเที่ยวยั่งยืน นักท่องเที่ยวต่างชาติก็ล้วนมาใช้ประโยชน์จากระบบสาธารณูปโภคของเราโดยเราแทบไม่ได้อะไรตอบแทน เช่นมาใช้ไฟฟ้า และ น้ำประปา ของเรา ขณะเดียวกันก็เข้ามาขับถ่ายทิ้งไว้, ทิ้งขยะไว้, และยังทำลายทรัพยากรและสิ่งแวดล้อมของเราไปอีกมาก

        แนวทางที่จะทำให้การท่องเที่ยวมีความยั่งยืน คือผูกการท่องเที่ยวและสถานที่ท่องเที่ยวเอาไว้กับการเรียนรู้ทั้งทางด้านวัฒนธรรมและศิลปกรรม ทุกวันนี้เมื่อเราเดินเข้าไปในวัดที่เป็นแหล่งท่องเที่ยวสำคัญของแต่ละจังหวัด เราแทบจะไม่ได้รับอะไรเป็นความรู้กลับมาเลย มีเพียงบางวัดเท่านั้นที่พิมพ์ประวัติของวัดเอาไว้สั้น ๆ เพื่อแจกแก่ผู้สนใจ วัดอื่น ๆ จะมีแผ่นปลิวพิมพ์คาถาสารพัดบูชาเอาไว้แจกมากมาย หากผู้ใจบุญจะเปลี่ยนใจมาพิมพ์ประวัติของวัดแจกบ้างก็จะเกิดประโยชน์ในเชิงการเรียนรู้มากขึ้น สำหรับวัดที่พิมพ์เอกสารแผ่นพับประวัติของวัดแจกนั้น ก็ไม่มีการให้ความรู้อื่น ๆ เกี่ยวกับถาวรวัตถุสำคัญในวัด รวมทั้งไม่ได้เผยแพร่ข้อมูลประวัติและผลงานของท่านเจ้าวัดเลย สรุปก็คือนักท่องเที่ยวทั้งไทยและเทศที่เข้ามาในวัดก็ไม่ได้มีความรู้อะไรเพิ่มเติมกลับไป

        จะเป็นการดีกว่าหรือไม่ ที่ ททท. จะนำเงินงบประมาณที่มีอยู่มาอุดหนุนวัดด้วยการพิมพ์เรื่องอันเป็นความรู้ออกจำหน่ายแก่นักท่องเที่ยวในราคาเยา, จัดทำแผ่นซีดีเกี่ยวกับวัดและประวัติออกจำหน่าย, รวบรวมเนื้อหาเกี่ยวเนื่องกับพุทธศาสนาและเนื้อหาอื่น ๆ เชื่อมโยงไปสู่สถาปัตยกรรม, ประติมากรรม, และ ศิลปกรรมที่อยู่ในวัด และที่สำคัญคือจัดทำทั้งที่เป็นภาษาไทย, อังกฤษ, จีน, ลาว, ญวน, ฯลฯ ข้อเสนอแนะนี้แม้จะเป็นเรื่องทางการค้า แต่ในระยะแรกเช่นนี้ก็ยากที่จะเจาะลึกเข้าไปสู่ความสนใจใฝ่รู้ของคนไทยได้ทันที ดังนั้นจึงจำเป็นต้องเสนอแนะให้ ททท. เป็นผู้ตั้งงบประมาณอุดหนุนไว้ก่อน โดยอาจจะเลือกเฉพาะวัดสำคัญสามแห่งในแต่ละจังหวัดก่อน จากนั้นค่อยขยายออกไปเมื่อมีงบประมาณมากพอ

        โดยวิธีนี้ ผมเชื่อว่าจะทำให้นักท่องเที่ยวทั้งไทยและเทศ ได้รับทั้งความรู้และความประทับใจ และอยากที่จะเดินทางท่องเที่ยวไปชมสถานที่สำคัญต่าง ๆ ของไทยครบทุกจังหวัด และสุดท้ายก็จะกลายเป็นการท่องเที่ยวที่ยั่งยืนได้

        ช่วงต้นเดือนกุมภาพันธ์นี้ผมขอเสนอบทความให้อ่านสี่เรื่อง และต้องขออภัยที่เว็บผมตอนนี้ค่อนข้างพิการ ยังไม่มีเวลาแก้ไขครับ

ครรชิต มาลัยวงศ์