ไปฟังพระฝรั่งเทศน์ที่อุบลฯ

        เมื่อวันที่ 6 กรกฎาคมนี้ ผมได้มีโอกาสเดินทางไปอุบลราชธานีอีกครั้ง คราวนี้ไปร่วมงาน IT Festival ที่มหาวิทยาลัยราชภัฏอุบลราชธานี และ มหาวิทยาลัยขอนแก่นร่วมกันจัด ณ บริเวณมหาวิทยาลัยอุบลราชธานี ที่ขอนแก่นนั้นมีอาคารสรรพสินค้าไอทีขนาดใหญ่ซึ่งเรียกว่า ตึกคอม อยู่หน้าโรงแรมโฆษะซึ่งเป็นโรงแรมเก่าแก่ แต่ที่อุบลราชธานีนั้นยังไม่มีอาคารสรรพสินค้าไอที ดังนั้นชาวอุบลฯ จึงต้องอาศัยช่วงที่มีการจัดงานแบบนี้ในการมาเดินเลือกซื้อสินค้าไอทีที่หลากหลาย

        วันที่ 7 กรกฎาคม ผมได้มีโอกาสไปนมัสการพระวิปัสสนาที่วัดป่านานาชาติที่ตำบลบุ่งหวาย อาจารย์ที่ช่วยพาผมไปก็คือ อ. นฤมล อัจฉริยะเสถียร อาจารย์ท่านนี้รู้จักวัดสำคัญ ๆ ในตัวเมืองอุบลฯ หลายวัด รวมทั้งวัดป่านานาชาติด้วย และท่านกรุณาเสียสละเวลาพาผมไปนมัสการพระพุทธรูปสำคัญของเมืองอุบลฯ เกือบทั้งหมดภายในวันเดียว

        เมื่อเราเลี้ยวรถเข้ามาในบริเวณวัดป่านานาชาติในช่วงเช้านั้น เราก็ได้เห็นรถยนต์จอดอยู่ในบริเวณที่จอดรถหลายสิบคัน ขณะนั้นท่านอาจารย์ญาณธัมโมกำลังเทศน์อยู่ อาจารย์นฤมล พาผมไปนั่งฟังเทศน์ในศาลาซึ่งมีพุทธศาสนิกชนนั่งฟังเทศน์ของท่านอยู่ราวสองร้อยคน หลายท่านเป็นข้าราชการจากสำนักงานที่ดินอำเภอวารินชำราบ ผมไม่เคยฟังพระฝรั่งเทศน์มาก่อน ก็เลยเก็บเนื้อหาที่ท่านเทศน์มาเขียนบันทึกเผยแพร่ให้อ่านกันในที่นี้

        แต่ก่อนที่จะอ่านนั้น ขอให้ทราบก่อนนะครับว่าผมเข้าไปฟังช่วงท้ายแล้ว ไม่ทราบจริง ๆ ว่าตอนต้นท่านได้พูดอะไรไปบ้าง

        " เรื่องศีลห้านี้ สามารถลดลงเหลือเพียงข้อเดียวได้ นั่นก็คือความซื่อสัตย์ ถ้าเราซื่อสัตย์สุจริต ก็ไม่ลักขโมย ไม่ฆ่าสัตว์ ความซื่อสัตย์นี้เป็นวิหารธรรม เหมือนมีบ้านแล้วสบาย กันพายุ กันฝนได้ ไม่รู้สึกลำบาก เพราะมีบ้านที่อยู่อาศัยที่สมบูรณ์บริบูรณ์ คนที่ไม่มีบ้าน พบพายุก็มีทุกข์ ไม่มีที่หลบภัย คนที่ไม่มีศีลมีธรรมก็เช่นเดียวกันไม่มีที่หลบภัย

        ชาวโลกจะเป็นอย่างไรก็ช่างเขา เราซื่อสัตย์ พูดจริง ทำจริง ไม่ประทุษร้าย ซื่อสัตย์ด้วยตนเอง ไม่นอกใจ เรามีสามีภรรยาแล้วไปชอบคนอื่นก็เป็นการส่งใจออกนอก ยุคสมัยนี้น่าเป็นห่วงเพราะกามคุณเข้ามามาก บางคนมีภรรยาห้าคนหกคน เป็นนักเลงผู้หญิง ทำให้สังคมวุ่นวาย เกิดปัญหามาก มีสถิติบอกว่า 40% ของผู้หญิงที่เป็นโรคเอดส์ทุกวันนี้เกิดจากเพราะสามีไปเที่ยวผู้หญิง แล้วเอาเชื้อมาติดภรรยา คนบริสุทธิ์ก็เดือดร้อน คนที่รู้จักพอ มีขอบเขต ปักหลักกับสามีภรรยาของตนเอง พอใจกับคนที่มีอยู่แล้ว สร้างบารมีด้วยกัน ทำบุญด้วยกัน มีความซื่อสัตย์ ไม่มุสาวาทา ไม่เบียดเบียน ไม่กินเหล้า ก็ทำให้อยู่สบาย การกินเหล้าทำให้เปลี่ยนนิสัย ทำให้ประมาท พูดในสิ่งที่ไม่คิดจะพูด ทำในสิ่งที่ไม่คิดจะทำ ก็เป็นเรื่องเดือดร้อน

        เมื่อมีศีลห้า ชาตินี้ก็มีความสุขความเจริญเพราะไม่เบียดเบียนใคร

        เกิดจริยธรรมที่สมบูรณ์

        ต่อมาก็ต้องมีการภาวนา ซึ่งคนทั่วไปคิดว่าต้องนั่งหลับตา ดูลมหายใจ

        การภาวนาแปลว่าความเจริญ ปรารถนาตนเองเพื่อความเจริญ ซึ่งก็ต้องมีศีลธรรมเพื่อทำให้ตนเองเจริญ

        การภาวนามีอยู่สี่ประการคือ กายภาวนา, ศีลภาวนา, จิตภาวนา และ ปัญญาภาวนา

        กายภาวนา คือการทำให้กายเจริญทางโลก มีการศึกษา การเลี้ยงชีวิตถูกต้อง ขยันหมั่นเพียร ทำการงาน มีความพยายาม เสียสละ ใส่ใจในงาน ทำหน้าที่ให้สมบูรณ์ บริจาความรู้ บริจาคความสามารถ บริจาคอำนาจ บริจาคความช่วยเหลือ ช่วยเหลือใครก็ช่วยด้วยความเต็มใจ เสียสละ ช่วยเหลือนั้นเป็นการทำบุญไปด้วยในตัว เพราะเท่ากับเราช่วยเหลือผู้อื่น ไม่ได้คิดว่าทำเพื่อตนเอง ไม่ได้คิดว่าทำเพราะตนเองสูงกว่าคนอื่น ต้องคิดว่าทุกคนมีความสามารถเท่ากัน แต่อาจจะเป็นคนละอย่าง เราจะต้องเอาความรู้มาสร้างประโยชน์ให้แก่คนทั้งหลาย พยายามสร้างประโยชน์ให้แก่โลก

        เวลานี้วัฒนธรรมของชาวพุทธไทยเริ่มจะเสื่อม ท่านชัยสาโรเคยเล่าว่าครั้งหนึ่งไปปักกลดที่เขาใหญ่ เมื่อออกมาเดินบิณฑบาต มีนักศึกษาไทยเดินผ่านไปพวกเขาก็หัวเราะเพราะแปลกที่เห็นพระฝรั่ง ต่อมามีนักศึกษาต่างชาติผ่านไป พวกเขาก็ยกมือไหว้ ท่านคิดว่าเป็นเรื่องแปลก เพราะเด็กไทยเดินผ่านพระก็หัวเราะ แต่คนต่างชาติกลับยกมือไหว้ แสดงว่าเสื่อมไปแล้ว ไทยกลายเป็นฝรั่ง และ ฝรั่งกลายเป็นไทย การเคารพ การอ่อนน้อม การเชื่อฟัง ก็เปลี่ยนไป

        เราต้องรักษาวัฒนธรรมที่เกิดจากศาสนาพุทธเอาไว้ ให้มีความอ่อนน้อมต่อผู้ใหญ่ กิริยาก็จะเกิดความนุ่มนวล รู้สึกสบายใจ เป็นการเจริญอารยธรรมที่ดีงามทั้งในที่ทำงาน ที่บ้าน และที่วัด ต้องแดงออกความเคารพทั้งกายและใจ ทำให้เกิดการเจริญทางกาย ซึ่งเรียกว่า กายภาวนา

        ในเรื่องศีลภาวนา ได้พูดไปแล้ว คราวนี้จะพูดถึงจิตภาวนา

        การทำให้จิตใจเจริญมีความสำคัญมาก เพราะจิตเป็นผู้นำอันยิ่งใหญ่ เหมือนโคลากเกวียน จิตใจคิดไปทางไหน ซี่รถก็ไปทางนั้น ใจเป็นใหญ่เป็นนาย เราต้องพัฒนาจิตใจให้มีสติ อย่างน้อยต้องรู้ตัวเองว่ากำลังทำอะไร คิดอะไร พูดอะไร

        เราต้องเจริญการระลึกถึงตนเองอย่างสม่ำเสมอ ขับรถก็ต้องรู้ว่าขับรถ บางคนอยู่ที่ทำงานแต่ใจอยู่ที่บ้าน บางคนอยู่ที่บ้านแต่ใจอยู่ที่ทำงาน แบบนี้เรียกว่าไม่มีสติ

        เราต้องพัฒนาจิตใจให้เจริญ มีสติ ถ้าพัฒนาสติได้แล้ว ก็พัฒนาสมาธิให้เกิดขึ้นได้ หากเราเห็นว่ามีงานมาก ก็ให้ผ่อนคลาย แล้วทำอาปานสติ ให้เย็น ให้เงียบ ให้นิ่ง ไม่ปล่อยให้ใจฟุ้งซ่าน เรียกว่าเป็นจิตภาวนา

        เมื่อเป็นสมาธิแล้ว ก็เกิดสัมปชัญญะ เกิดปัญญาภาวนา มีความฉลาดที่จะแก้ปัญหาในชีวิต แก้ปัญหากิเลสตัณหา แก้ปัญหาเกิดแก่เจ็บตายได้

        เราต้องใช้ปัญญาเพื่อปล่อยสาเหตุที่ทำให้เกิดทุกข์ ต้องรู้ว่าทุกข์เกิดขึ้นแล้วก็ดับ เป็นอนิจจัง เมื่อปล่อยได้ก็ใจสบาย ไม่เครียด คลายความรู้สึกได้ แต่ก่อนความรู้สึกมาเกาะเกี่ยวทำให้วุ่น เราก็ต้องพยายามพิจารณาว่าสิ่งเหล่านี้ทำให้เกิดทุกข์ สิ่งเหล่านี้ต้องเปลี่ยนแปลง สิ่งเหล่านี้เป็นอนิจจัง แล้วมันก็เปลี่ยนไป คลายออกมา

        ปัญหาใหญ่ของเราในขณะนี้ก็คือ อีกสิบปีทุกอย่างจะเปลี่ยนไป ไม่ตั้งอยู่อย่างเดิม คือดับไปแล้ว ปัญหาใหญ่ทุกข์ใหญ่ขนาดไหน อีกสิบปีก็หมดไป อีกร้อยปีก็หมดไปแน่

        นี่เท่ากับเรารู้กาล รู้ว่าสิ่งเหล่านี้ไม่สำคัญ ก็ทำให้เกิดสัมปชัญญะ ทำให้ไม่หลงในทุกข์ ไม่หลงในอารมณ์ แก้ปัญหาได้

        แบบนี้คือการภาวนาทั้งสี่แบบ เราก็เจริญด้วยจริยธรรม คุณธรรม ทำให้พอเพียง

        พอเพียง เกิดจาก พอ ถ้าไม่พอ ก็ไม่พอเพียง ถ้ามีความอยากก็ไม่พอเพียง ต้องดูว่าชีวิตเราขนาดนี้ มีครอบครัวขนาดนี้ มีเงินทอง มีเครื่องใช้ไม้สอยขนาดนี้ ก็พอเพียงแล้ว เราเกิดในแผ่นดินไทย ถ้าไปเทียบกับประเทศอื่น เราจะรู้ว่าเราน่าจะพอใจแล้ว

        ถ้าเราภาวนาแล้ว เราจะรู้สึกพอเพียง พอในการบริโภค ไม่จำเป็นต้องมีรถใหม่ มีสิ่งที่จำเป็นพอเพียง ก็พอแล้ว ไม่ต้องไปเอาไปแสวงหาสิ่งที่เขาโฆษณากัน

        การซื้อของใหม่มีความสุขหรือ

        เปล่า เป็นการหลอกทั้งนั้น แต่เมื่อเราพอ เราจะมีความสุข ถ้ารู้จักพอ เราจะมีความพอเพียง

        ขอสรุปว่า จริยธรรม หลักคุณธรรม นำชี้ลัดสู่ความพอเพียง"

        (ครรชิต มาลัยวงศ์ บันทึกระหว่างนั่งฟังเทศน์ที่วัดป่านานาชาติ อุบลราชธานี 7/07/07)